Ο κυβερνητικός συνδικαλισμός στην ΕΛΜΕ Εύβοιας ή πως ο δράκος γεννά δρακάκια*

της Κατερίνας Λιάτζουρα

Ο κυβερνητικός συνδικαλισμός δεν αποτελεί ούτε φαινόμενο της εποχής ούτε διαθέτει συγκεκριμένη πολιτική απόχρωση. Η παρέμβαση του κράτους στα σωματεία και στα συνδικάτα μετρά από την γέννηση του ίδιου του συνδικαλισμού. Πάντα το κράτος αποζητούσε τρόπους να ελέγχει σωματεία εργαζομένων που θεωρούσε επικίνδυνα. Επικίνδυνα, επειδή ακριβώς ο σκοπός ύπαρξης ενός σωματείου συγκρούεται νομοτελειακά με τις εργοδοτικές και ενίοτε κρατικές επιδιώξεις. Και όταν αναφέρομαι σε σωματεία, εννοώ και τα συνδικαλιστικά όργανα των εκπαιδευτικών.

Αν και στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων, δη των εκπαιδευτικών, δεν υπάρχει προσωποποιημένος εργοδότης, η εργοδοσία εκπροσωπείται από τους υπαλλήλους, που στελεχώνουν την Διοίκηση. Από τους συναδέλφους-εκπαιδευτικούς δηλαδή, που έχουν αποσπαστεί στις κατά τόπους Πρωτοβάθμιες και Δευτεροβάθμιες Διευθύνσεις της επικράτειας. Οι προϊστάμενοι είναι οι αρμόδιοι να διασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων της διοικητικής τους περιοχής και να εξασφαλίσουν την ισότιμη και αμερόληπτη διαχείριση του εκπαιδευτικού τους προσωπικού, είτε πρόκειται για μόνιμους ή αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, είτε μιλάμε για την ειδική ή γενική εκπαίδευση, είτε για εκπαιδευτικούς διαφορετικής βαρύτητας ειδικοτήτων. Με άλλα λόγια οι προϊστάμενοι αποτελούν τον μεσολαβητή ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους εργαζόμενους -εκπαιδευτικούς. Οι προϊστάμενοι-εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν τις εκπαιδευτικές πολιτικές του κράτους και οι υφιστάμενοι-εκπαιδευτικοί καλούνται να τις εκτελούν. Συμπερασματικά τα συμφέροντα των δυο αυτών πλευρών είναι επί των πλείστων αντικρουόμενα και ως εκ τούτου συγκρουσιακά.

Την σύγκρουση αυτή έρχεται να εκτονώσει η ύπαρξη και η λειτουργεία του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου στις κατά τόπους Διευθύνσεις των Νομών (ΠΥΣΔΕ, ΠΥΣΠΕ) που ο ρόλος του είναι να ελέγχει την νομιμότητα των διαδικασιών που ακολουθεί η διοικούσα αρχή, να διασφαλίζει την διαφάνεια των διαδικασιών και να εξασφαλίζει την αξιοκρατική αντιμετώπιση των υπηρεσιακών ζητημάτων των εκπαιδευτικών. Να αποτρέπει δηλαδή συμπάθειες ή αντιπάθειες, εξυπηρετήσεις, χειρονομίες ψηφοθηρικού χαρακτήρα, ή/και πελατειακές σχέσεις των προϊσταμένων με τους υφισταμένους τους. Για να διασφαλιστεί λοιπόν η αξιοκρατία και η διαφάνεια, το Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο αποτελείται από πέντε μέλη, τρία τακτικά και δυο αιρετά. Πρόεδρος του Συμβουλίου είναι ο/η Διευθυντής/τρια της Διεύθυνσης και τα τακτικά μέλη είναι διορισμένοι συνάδελφοι, συνήθως κατέχοντες διευθυντικές θέσεις σε σχολεία. Οι αιρετοί είναι εκλεγμένοι από το σώμα.

Στο σημείο ρόλο αναλαμβάνει η ΕΛΜΕ, το πρωτοβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο των εκπαιδευτικών, το σωματείο τους. Ένα σωματείο που οφείλει να παρακολουθεί τις κυβερνητικές πολιτικές, να υπερασπίζεται τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων του, να ελέγχει την νομιμότητα των διαδικασιών της εργοδοσίας, να καταγγέλλει τυχόν παρατυπίες, να δημοσιεύει τυχόν παραβάσεις καθήκοντος της διοικούσας αρχής, να διεκδικεί ηχηρά την εξασφάλιση, τη προστασία και τη βελτίωση των εργασιακών δικαιωμάτων του κλάδου των εκπαιδευτικών και να υπερασπίζεται το δικαίωμα καθενός μαθητή και καθεμιάς μαθήτριας στην ανεμπόδιστη, ίση και αμερόληπτη πρόσβαση στην γνώση, στην μόρφωση και στην δημόσια δωρεάν παιδεία. Και όταν και όπου χρειάζεται να προβαίνει βεβαίως και σε πιο δυναμικές μορφές πάλης.

Τώρα θα με ρωτήσετε, γιατί καταγράφω όλα αυτά, που λίγο ως πολύ είναι γνωστά στους εκπαιδευτικούς που έχουν υπηρετήσει τουλάχιστον δυο χρόνια στην εκπαίδευση. Τα καταγράφω, γιατί θέλω πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσω στο δικό μου μυαλό τους ρόλους των θεσμών. Να οριοθετήσω το εργασιακό μου πλαίσιο. Να αναλογιστώ την ευθύνη μου στο μεγάλωμα αυτού του τόσο παραπλανητικού, αλλά και τόσο κωμικοτραγικού μορφώματος.

Να καταλάβω δηλαδή πως, ενώ κατέχεις θέση ευθύνης στην Διοίκηση, είσαι και αιρετό μέλος στο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο και είσαι και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΜΕ. Δηλαδή, εκπροσωπείς τον εργοδότη-κράτος ως προϊστάμενος, είσαι υπεύθυνος για την εγκυρότητα, τη νομιμότητα και τη διαφάνεια των διαδικασιών ως αιρετό μέλος του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου, και είσαι και ο εκλεγμένος συνδικαλιστής που θα πιέσει τον προϊστάμενο μου (εσύ, εσένα δηλαδή) να αναθεωρήσει τις παρατυπίες του. Και αν τυγχάνει εσύ, που είσαι και προϊστάμενος, και αιρετό μέλος του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου και εκλεγμένος στο ΔΣ της ΕΛΜΕ, να είσαι και φιλοκυβερνητικός; Ε..τι να πω. Ότι και να πω θα είναι λίγα. Εδώ δεν μιλάμε για κυβερνητικό συνδικαλισμό, που κάποτε προσπαθούσε συγκαλυμμένα και μυστικά να εισχωρήσει μέσα στα σωματεία, εδώ πρόκειται για ξεδιάντροπο καρεκλοκενταυρισμό. Για απερίφραστο, απροκάλυπτο, αναίσχυντο κυβερνητικό συνδικαλισμό. Τα θέλω όλα και τα θέλω τώρα. Τα έχω όλα και συμφέρω.

Εν κατακλείδι το μερίδιο ευθύνης μου στην εξάπλωση αυτής της γάγγραινας το αποδέχομαι. Ομολογώ πως άργησα πολύ να καταγράψω και να ζητήσω βήμα. Άργησα να βρω λόγια για να περιγράψω. Άργησα να αντισταθώ. Όχι όμως από αδιαφορία ή από έλλειψη θάρρους.  Αλλά από το πάγωμα των γενικότερων πολιτικών μου προσδοκιών.

Δεν ξέρω αν μπορούν, όσοι ψήφισαν και ξαναψήφισαν και ενδεχομένως ξαναψηφίσουν κυβερνητικούς συνδικαλιστές, να αναλογιστούν το δικό τους μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την ατέρμονη κωμικοτραγική παράσταση. Δεν ξέρω αν είναι θέμα νοητικής επάρκειας. Ή αν τελικά συναινούν στο κυβερνητικό συνδικαλισμό, τον υποστηρίζουνε (ή τον ανέχονται), αναλογιζόμενοι ο καθένας τα δικά του μικροσυμφέροντα.  Η ευθύνη είναι συλλογική.

Δίχως να θέλω να γενικεύσω, αλλά έχοντας ως βίωμα την περίπτωση της ΕΛΜΕ Εύβοιας των τελευταίων χρόνων, διαπιστώνω ότι ο κυβερνητικός συνδικαλισμός υπήρχε και υπάρχει. Ο δράκος υπήρχε και υπάρχει. Και δυστυχώς γεννά πολλά πολλά μικρά δρακάκια. Δρακάκια που πνίγονται από τις προσωπικές και πολιτικές τους φιλοδοξίες. Δρακάκια που προσβλέπουν στον βασιλικό θώκο. Δρακάκια που φοράνε προσωπεία καλοπροαίρετων ιπποτών, που όμως δεν υπολόγισαν σωστά τις παραμέτρους της συνδικαλιστικής αναμέτρησης και κυρίως υποτίμησαν τον γίγαντα.

Η Κατερίνα Λιάτζουρα είναι Φιλόλογος Γερμανικής Γλώσσας, ενεργό μέλος της ΕΛΜΕ Ευβοίας και συντασσόμενη με την ακηδεμόνευτη πολιτική παράταξη Καθηγητές/-τριες εν δράσει

 * το δεύτερο μέρος του τίτλου του συγκεκριμένου άρθρου είναι εμπνευσμένο από το θεατρικό έργο του Σβαρτς «Ο δράκος», που παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 2019 από τη Πολιτιστική Ομάδα της ΕΛΜΕ Ευβοίας.

Βιβλιογραφία

Καψάλης Απόστολος (2011), Πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της συνδικαλιστικής δράσης, Εκπαιδευτικό Υλικό, Κοινωνικό Πολύκεντρο Α∆Ε∆Υ,

Κουζής Γιάννης (2007), Τα χαρακτηριστικά του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήµατος, εκδ. Gutenberg.

Μπιθυμήτρης, Γιώργος. 2017, Αγορά, Τάξη, Κοινωνία: Αναζητώντας την Ταυτότητα του Συνδικαλιστικού Κινήματος, Αθήνα: Gutenberg

Τσακίρης Θανάσης (2012), Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνηµα,

διαθέσιμο στο:  https://workingreece.wordpress.com/2012/04/18/